GEZAMENLIJKE GESCHIEDENIS
Sinds eind vorige eeuw zijn er in Bergen twee verenigingen bezig met het realiseren van ruimte voor groepswonen, De Zonnewijzer vanaf 1995 en De Heerlijkheid vanaf 1999.
Beide zochten een vestigingsplek ergens in de gemeente Bergen of omstreken.
Toen de plannen voor het kloosterterrein Merici rond 2007 vorm begonnen te krijgen, kwam er in de gemeenteraad het idee naar voren om daar eindelijk ruimte te geven aan de woongroepen. De Zonnewijzer en De Heerlijkheid werden samen partij voor de gemeente, de congregatie van de Ursulinen en voor projektontwikkelaar AM, die was uitverkoren om het plan “Merici” te realiseren.
Toen in 2012 plannen ontstonden om de Kloosterhof te verbouwen tot zelfstandige appartementen voor de sociale huur, leek er plaats te komen voor de woongroepen. Pas in 2016 kwam het tot een afspraak tussen de woongroepen en wooncorporatie Kennemer Wonen: er zouden in de Kloosterhof 20 appartementen plus een gemeenschappelijke ruimte beschikbaar komen voor de leden van beide woongroepen.
Dat was ook het moment om te beginnen met de voorbereidingen voor de oprichting van een nieuwe vereniging, die de naam kreeg “Woongroep Feniks Bergen”.
Zij is opgericht op 6 december 2017. Leden waren in eerste instantie de leden van De Zonnewijzer en De Heerlijkheid die zich bij de oplevering als eersten gaan vestigen.
Doel van de vereniging is het stichten en in stand houden van een bestendige woongemeenschap van senioren in Bergen, bevorderen van zelfstandigheid, onderlinge saamhorigheid, onderlinge hulp en het inrichten en beheren van de gemeenschappelijke ruimte, waar ook plaats zal zijn voor de buurtgenoten.
In juli 2018 zijn de eerste 15 appartementen opgeleverd. Ook de gemeenschappelijke ruimte is in bedrijf, onder de naam "De Nes". Daar worden allerlei activiteiten ontplooid, de Art Fair, film- en muziekavonden, concerten, lezingen en het wekelijkse koffie-uurtje op vrijdagochtend tussen 10.00 en 12.00. Al deze activiteiten zijn ook toegankelijk voor Vrienden, buren en overige belangstellenden.
DE ZONNEWIJZER
Een groepje pioniers komt voor het eerst bij elkaar in 1995. Ze vragen zich af waarom ouderen nogal eens vereenzamen, zowel in bejaardentehuizen als bij thuiswonenden. De volgende vraag is: wat kunnen wij hieraan doen? Kunnen we als groepje niet meer gezamenlijk dingen gaan doen? We kunnen dan ook met elkaar iets doen voor anderen en wie weet te zijner tijd voor onszelf. Het enthousiaste, idealistische groepje start met maandelijkse culturele bijeenkomsten met lezingen en uitwisselingen van ideeën om deze thema’s uit te diepen. Er worden plannen ontwikkeld tot het oprichten van een ouderenwoongroep.
Gaandeweg breidt de groep pioniers zich uit, er komen veel belangstellenden bij, anderen vertrekken weer. In 1998 wordt eerst een vereniging opgericht, maar omdat het op dat moment praktischer blijkt om als stichting verder te gaan, wordt in 2000 Stichting De Zonnewijzer opgericht.
Voorop staat dat ouderen (net zoals iedereen) zich willen blijven ontwikkelen op sociaal, creatief en innerlijk gebied. Als je dicht bij elkaar woont als groep, hoef je niet te vereenzamen en kun je elkaar ook helpen met praktische dingen. Voorop staan saamhorigheid, niet vereenzamen, sociale en persoonlijke betrokkenheid bij elkaar, absolute privacy, maar met oog, hart en hand voor elkaar, in vrijheid leven.
In 2013 gaat De Zonnewijzer samenwerken met De Heerlijkheid en krijgt de oorspronkelijke gedachte een nieuwe en steeds concretere vorm.
DE HEERLIJKHEID
De vereniging De Heerlijkheid wordt in 1999 opgericht met het doel in de toekomst een woongroep te vormen waarvan de leden in een aangename, inspirerende omgeving ouder worden. De achterliggende gedachte is dat zelfstandig samenwonen en samenwerken meer kleur aan de volgende levensfase geeft en dat je, door je als collectief in te zetten voor goed nabuurschap, zorg voor elkaar en gezamenlijke activiteiten, zowel mentaal als fysiek langer vitaal blijft en jezelf kunt blijven ontplooien.
De vereniging ontwikkelt plannen voor koopwoningen op verschillenden lokaties in Bergen, die helaas niet doorgaan.
In 2010 komt het plan Merici in zicht; de aandacht gaat nu meer naar huurwoningen op dat terrein. De leden treffen elkaar regelmatig, om de plannen te bespreken en om samen goed bezochte culturele activiteiten te ontplooien. In 2013 wordt de samenwerking met de Zonnewijzer en de gemeente Bergen serieus.
WOONGROEP FENIKS BERGEN
Op 16 september 2017 vindt de oprichtingsvergadering plaats waarin een nieuwe vereniging met een nieuwe naam – Woongroep Feniks Bergen – in het leven geroepen wordt. De beide woongroepen zullen dan als één rechtspersoon rechts- en handelingsbevoegd zijn. De Heerlijkheid is eind 2017 ophouden te bestaan, want haar doelstelling is inmiddels verwezenlijkt.
Leden van beide verenigingen die zich niet vestigen kunnen betrokken blijven en met de activiteiten meedoen als Vriend van Feniks.
Mensen die ons willen steunen kunnen zich als Vriend aanmelden via woongroepfeniks@gmail.com.
Inmiddels heeft Woongroep Feniks 50 Vrienden.
ZUSTERS URSULINEN
De congregatie van de zusters Ursulinen kent een lange geschiedenis. In1535 richtte Angela Merici in Italië een katholieke vrouwelijke kloosterorde op: de zusters Ursulinen.
De heilige Ursula was de beschermheilige. Zij beschermde leraressen en schoolkinderen.
In de eeuwen daarna werden wereldwijd nog meer ordes en congregaties onder haar naam opgericht.
De Ursulinen van Bergen vormen een zelfstandige congregatie, die werd gesticht in 1898. In de beginjaren was het een klein groepje Ursulinen dat zich in Bergen vestigde.
De zusters legden zich toe op Christelijk onderwijs, vooral aan meisjes.
Daarnaast ging het de Ursulinen ook om iets groters: het overdragen van een levenshouding. Hiertoe zouden zij ook buiten schooltijden met de leerlingen activiteiten ondernemen.
Zij startten aan het begin van de 20e eeuw met het oprichten van een kleuterschool,
een lagere school en een “naaischool”.
De onderwijsactiviteiten breidden zich gaandeweg uit en er vestigden zich steeds meer zusters. In het begin van de 20e eeuw werd er daarom een groot stuk grond gekocht aan de Loudelsweg. Hier ontstond op den duur een groot gebouwencomplex: men bouwde het Klooster van de Zusters Ursulinen waarin geleidelijk 150 zusters kwamen te wonen; daarnaast kwamen er een kleuterschool,
een lagere school, een landbouwhuishoudschool, een Mulo en een kweekschool, plus een internaat. In 1973 vestigde zich er vanuit Alkmaar de opleiding tot kleuterleidster.
Met de 150 zusters en de 350 leerlingen die in het internaat woonden, vormde het wooncomplex een dorpje op zich binnen Bergen. Een dorpje met een eigen bakkerij, een boerderij met veestapel, een moestuin en weilanden. Duizenden kinderen ontvingen hun onderwijs en hun vorming van de Ursulinen van Bergen.
Vanaf de jaren 1960 kwam hierin verandering. Veel internaten werden overbodig. Scholen werden vaker algemeen, de godsdienstige grondslag verdween grotendeels.
Het klooster werd te groot, maakte plaats voor een kleiner moederhuis en er kwamen voorzieningen voor de oudere zusters.
In juli 2018 zijn de zusters terug verhuisd naar de Kloosterhof, waar ze beschikken over een twee- en drie-kamerappartementen, een drietal huiskamers en een prachtig heringerichte kapel.